"Atılacak 5 adımdan 4. adım" olmak

Yazı Tarihi: 12 Ekim 2009; 7:36:47

Nokia N900/Maemo 5'in "atılacak 5 adımdan 4. adım" (Bkz: Not 1) olduğunu Anssi Vanjoki (Bkz: Not 2), Nokia World '09 etkinliğinde bizzat kendisi açıkladı (Bkz: Not 3). Peki bir geçiş cihazı/işletim sistemi olmak N900/Maemo 5 için ne anlama geliyor?

Devamı gelecek (Bkz: Not 4) bir takım değişikliklerin/gelişimlerin ortasındaki bir cihaz/işletim sistemi olacağı için Nokia'nın bu ürün segmentinde (Bkz: Not 5) varolmasını istediği bazı özellikler:

- ya hiç olmayacak (donanımsal farklılıklar veya pazarlama taktikleri sahip olmasını engelleyecek)
- ya zamanla Nokia tarafından oluşturulup, yeni firmware'lere gömülerek eklenecek (Bkz: Not 6)
- ya da zamanla Nokia/kullanıcılar tarafından oluşturulup, kullanıcılar tarafından indirilip kurulup öyle eklenecek (Bkz: Not 8)

Maemo 5'in geçireceği en büyük değişiklik/gelişim kuşkusuz QT (Bkz: Not 9) desteği olacak. Öncelikle Maemo 5 doğal ("Native", Bkz: Not 10) arabirim kod paketi ("UI Widget Toolkit", Bkz: Not 11) olarak GTK+/Hildon, sonradan eklenir (add-on) arabirim kod paketi olarak ise QT destekleyecek. Bu, halihazırdaki GTK+/Hildon bazlı Linux programlarının normal bir şekilde çalışmasını sağlarken, QT bazlı yeni programlar yazılmasına ve hatta GTK+/Hildon bazlıların QT bazlıya çevrilmesine olanak sağlayacak.

Hedefteki son adım olan ve ancak 2011'in başlarında kullanıcılarla geniş kapsamda buluşacağı düşünülen Maemo 6'nın GTK+/Hildon desteklemeyip yerine tamamen ve sadece QT destekleyecek olması ise programcıları daha Maemo 6 çıkmadan QT uygulama geliştirme iskeleti ("Application Development Framework", Bkz: Not 12) üzerine yoğunlaşmaya iteceği için kullanıcılar açısından oldukça faydalı bir durum yaratıyor. Neden mi?

Maemo'da GTK+/Hildon ortamından QT ortamına geçişin en büyük sebebi Not 9'da açıkladığım üzere QT'un çoklu platform desteğidir. Şu anda QT ile yazılan programların hem Linux, hem Mac OS X hem de Windows'ta çalışabildiğini görebiliyorken; bir kaç yıl sonra bunlara ek olarak aynı programların (fazla kod değişikliğine gidilmeden) hem Maemo, hem Symbian hem de S40 cihazlarda çalıştığını da göreceğiz.

Yani? QT ile bir programcı yazdığı programı hemen hemen tüm yaygın şekilde kullanılan işletim sistemlerinde çalıştırabiliyor olacak, bir diğer deyişle de bilgisayarlarımızda kullandığımız kaliteli programları kalitelerini yitirmeden mobil cihazlarımızda da kullanabileceğiz.

Ayrıca Maemo 6 yüklü cihazların temel konularda Maemo 5'ten farklı olmayacağının açıklanması (Bkz: Not 14), QT ile Maemo 5 için yazılan uygulamaların Maemo 6'da da sorunsuzca çalışacağını gösterir.



Uzun lafın kısası; N900/Maemo 5 bir geçiş cihazı/işletim sistemi olsa da, hem geleceğe dönük bir cihaz olması hem de açık kaynağa dayanmasından ötürü hiç bir zaman ölü doğmuş bir cihaz/işletim sistemi olmayacak, daha çok geleceğe can veren bir cihaz/işletim sistemi olacak..

Lütfen bu cihazı kendiniz için düşünürken, başka cihazlarla karşılaştırırken ve yorum yaparken tüm bunları aklınızda bulundurun.

---

Notlar:

1. Nokia'nın bir zamanlar yalnızca teknoloji düşkünlerine hitap eden "sürekli bağlı" cihazları normal kullanıcılara hitap eder hale getirip onlara ulaştırmak şeklindeki hedefi 5 adım içeriyor. Daha önceki adımlar Nokia N810, Nokia N800 ve Nokia 770 internet tabletleriydi.
   
   
2. Kendisi Nokia'nın 3 ana departmanından "pazarlama departmanı" başkanıdır*.
   *: http://www.nokia.com/about-nokia/corporate-governance/group-executive-board/anssi-vanjoki
   
   
3. @ http://www.unwiredview.com/2009/09/05/nw09-impressions-did-nokia-underestimate-how-good-n900-really-is/
   
   "Instead, Anssi Vanjoki has spent a whopping 3 minutes at the end of 62 minute opening keynote* (including OPK presentation), talking about N900. Half of that time was spent talking about the beginnings of Maemo platform, Nokia 770 internet tablet, and how this is just step 4 in five step program"
   *: http://webcast.nokia.com/CCUIv3/login.aspx?ticket=678-750-7790&target=en
   
   
4. N900/Maemo 5'in "atılacak 5 adımdan 4. adım" olması, ileride hareketin tamamlanacağı bir 5. adım olacağının ıspatıdır.
   
   
5. Nokia'nın Mobile Computer, bizlerin ise (biraz da Apple iPhone'un bu segmenti şekillendirici etkisi ile) MID & PMP phone dediğimiz segment.
   
   
6. Örneğin, MMS. Maemo'nun daha önceki sürümlerinin hitap ettiği cihazlar GSM alıcı/vericisi barındırmadığı için, işletim sisteminin çekirdeği (Linux Kernel) de MMS'in dayandığı ve (artık cidden eski bir protokol olan) WAP protokolünü desteklemiyordu. Nokia Maemo 5'i geliştirirken MMS desteğini kullanıcı eğilimlerinden dolayı önceliği işletim sisteminin diğer kısımlarına göre düşük bir iş olarak algılamış (Bkz: Not 7) ve cihaz piyasaya sunulduktan sonra desteği tamamlayıp ileriki bir yazılım güncellemesi ile kullanıcılara sunması bekleniyor.
   
   
7. @ http://talk.maemo.org/showpost.php?p=318414&postcount=419
   
   "Yes, having MMS on a feature phone is important, but the N900 isn't a feature phone with limited resources. . We prioritized our resources to have brilliant multitasking of the frequent use cases. You can share photos easily to the Internet or by email. Implementing MMS would have meant dragging the ancient WAP 1.2.1 standard used for the push notificatiom to a modern computer OS in times when our target audience wants to share high quality images to Flickr, Facebook, Picasa, Ovi and so on. MMS receipt would maybe gotten us far enough, so others can send her photo to you, but we decided to put our R&D into other areas. I hope consumers will forgive us for the time being."
   
   
8. Örneğin KOffice. http://labs.trolltech.com/blogs/2009/09/17/office-viewer-for-maemo5-based-on-koffice/ adresindeki açıklamalara göre Maemo 5 ile birlikte sunulmayacak ama kullanıcıların indirip kullanabilmesi için erişime açık halde olacak. Günümüzde Nokia'nın Symbian için ürettiği ücretsiz yazılımları genelde cihazlarla birlikte değil, sonradan indirilebilir halde sunması ile aynı mantık.
   
   
9. QT (İngilizce'deki "cute" kelimesi gibi telaffuz edilir), üzerinde yazılan kodların doğal ("Native", Bkz: Not 10) olarak Linux/X11 ve/veya Mac OS X ve/veya Windows ortamlarında çalışabilecek şekilde programlara dönüştürülmesini sağlayan bir uygulama geliştirme iskeletidir ("Application Development Framework", Bkz: Not 12).
   
   Ne olduğunu biraz daha iyi anlayabilmeniz için sanırım QT'un sadece Windows ortamlarında çalışabilen .NET uygulama geliştirme iskeletinin .NET gibi sadece Windows'a bağlı olmayan bir rakibi sayılabileceğini söyleyebilirim. QT ile geliştirilen ve sizlere tanıdık gelecek bir kaç programı yazayım: Google Earth, Skype, VLC media player. Daha geniş bir listeye http://qt.nokia.com/qt-in-use/qt-in-use/target/desktop adresinden erişebilirsiniz.
   
   
10. Native, platform tarafından doğal bir şekilde desteklendiği anlamına gelir. Yine Symbian üzerinden örnek vermek gerekirse C++ ile yazılmış (çoğunlukla *.sis uzantılı) uygulamalar native'dir ve normal şartlar altında çalışmak için ek paketlerin kurulumuna ihtiyaç duymaz. Phyton ile yazılmış (çoğunlukla *.py uzantılı) uygulamalar ise native değildir, çalışmak için önceden Python for S60 destek paketinin kurulmuş ihtiyaç duyar.
    
    
11. UI Widget Toolkit, kullanıcı arabirimi (yani ekranda gördükleriniz) oluşturmak için belirli davranış ilkelerine (guideline) göre hazırlanmış ve programcıların işini kolaylaştıran, önceden oluşturulmuş ve kullanıma hazır arabirim kod paketleridir diyebiliriz.
    
    
12. Application Development Framework, yukarıdaki gibi ama farklı amaçlara hizmet eden bir çok kod paketinin bir araya gelmesinden oluşan uygulama geliştirme iskeletidir.
    
    
13. Software Development Kit (SDK), ilgili "Application Development Framework"e uygun araçları (kod yazma, kod derleme ve derlenmiş kodu deneme araçları) içeren uygulama geliştirme ortamıdır.
    
    
14. Maemo 6 konsept tanıtımında OMAP 3 donanım platformuna uyumluluğun, Open GL ES desteğinin ve WVGA (800x480) çözünürlüğün korunacağı açıklandı*.
    *: http://www.umpcportal.com/wp-content/uploads/2009/10/Capture_00073.jpg